Czy można ustalić ojcostwo po śmierci domniemanego ojca?

  27 listopada 2023, 08:54  

Badania o ustalenie ojcostwa mogą być przeprowadzane na zlecenie sądu lub anonimowo. W pierwszym przypadku wiąże się to z koniecznością uzyskania potwierdzenia ojcostwa, które stanowi niepodważalny dowód w postępowaniu sądowym. Takie badanie może zostać wykonane jedynie w akredytowanym laboratorium, tak by w żadnym wypadku nie można było manipulować wynikami. Testy na ojcostwo możesz również przeprowadzić anonimowo, zanosząc do laboratorium przedmioty z mikrośladami DNA. Wynik nie może być jednak wykorzystany jako dowód w sądzie.

Sądowe ustalenie ojcostwa – po co?

Testy na ojcostwo są wykonywane są w sytuacjach, gdy pojawiają się wątpliwości związane z tożsamością biologicznego ojca. Sąd może nakazać wykonanie badań na ustalenie ojcostwa podczas postępowania alimentacyjnego lub rozwodowego. Testy mogą być również zlecone przez sąd w czasie sprawy o dziedziczenie, kiedy po śmierci ojca roszczenia do spadku zgłasza nieślubne dziecko, a brakuje sądowego stwierdzenia ojcostwa lub badań genetycznych. Zgodnie z art. 931 Kodeksu cywilnego cały spadek dziedziczą dzieci oraz małżonka. Nieślubne dziecko również może odziedziczyć majątek, jednak najpierw musi zostać ustalone ojcostwo. Dopuszczalne jest sądowe ustalenie ojcostwa po śmierci domniemanego ojca.

Jak wygląda sądowe ustalenie ojcostwa po śmierci ojca

Badania DNA w kwestii ustalenia ojcostwa po śmierci mogą zostać przeprowadzone za pomocą próbki pobranej bezpośrednio od denata (jeśli jeszcze nie został pochowany) lub wykorzystując do tego rzeczy osobiste zmarłego lub próbki DNA pobrane od najbliższych krewnych domniemanego ojca.

• Analiza chromosomu Y

Analiza chromosomu Y przeprowadzana jest, gdy bliscy nie mogą dostarczyć rzeczy z mikrośladami DNA zmarłego. W badaniu biorą udział mężczyźni blisko spokrewnieni z denatem, np. syn, brat, ojciec bądź dziadek. Chromosom Y jest dziedziczony tylko w linii męskiej i podlega bardzo niewielkim zmianom w procesie dziedziczenia, więc występuje w niezmienionej formie u zmarłego ojca oraz blisko spokrewnionego z nim mężczyzny.

• Analiza statystyczna

W przypadku, gdy o sądowe ustalenie ojcostwa po śmierci ojca prosi domniemana córka, wykorzystuje się analizę statystyczną. Podobnie jak w przypadku standardowego testu mającego ustalić ojcostwo, badaniu poddawane jest autosomalne DNA, które zostaje rozszerzone o szczegółową analizę statystyczną. Próbki DNA pobierane są od najbliższych krewnych zmarłego, a następnie oblicza się prawdopodobieństwo pokrewieństwa.

• Analiza mikrośladów

Ustalenie ojcostwa jest możliwe na podstawie mikrośladów DNA zmarłego znajdujących się na przedmiotach dostarczonych przez rodzinę zmarłego mężczyzny. Są to zazwyczaj przedmioty, z którymi kontakt miał jedynie denat, tak by uniknąć błędnych wyników. Do badań często przekazywane są takie próbki jak: szczoteczka do zębów, sztuczna szczęka, pędzel do golenia, maszynka do golenia, grzebień lub szczotka do włosów, chusteczka higieniczna z wydzieliną, plaster z krwią, buty noszone na gołe stopy (sandały lub klapki), biżuteria, pasek z glukometru, czapka z włosami, nieprana bielizna, plamy nasienia, niedopałki papierosa, obcięte paznokcie.

Każda z powyżej przedstawionych metod daje pewny i wiarygodny wynik, który po śmierci mężczyzny potwierdza pokrewieństwo – lub jego brak – z badanym dzieckiem. Testy, których wyniki mają być wykorzystane w sądzie, powinny być przeprowadzone w obecności świadków oraz wykonane w oficjalnej placówce medycznej. Osoby biorące udział w badaniu muszą mieć przy sobie aktualny dowód osobisty, zaś nieletni mogą okazać skrócony odpis aktu urodzenia.