Jakie są konsekwencje odmowy wykonania testu DNA w kierunku ustalenia ojcostwa?
28 czerwca 2022, 11:17
Wykonanie badań DNA w kierunku ustalenia ojcostwa zazwyczaj ma miejsce na poczet postępowania sądowego. W tym przypadku pojawia się jednak kluczowe pytanie, mianowicie czy można odmówić badania DNA na ojcostwo oraz co się z tym wiąże. Serdecznie zachęcamy do lektury i poznania szczegółowych informacji w tym zakresie.
Spis treści:
Czy można odmówić testu na ojcostwo?
Nawet pomimo wydania nakazu przez organ sądowy, można nie zgodzić się na wykonanie takiego badania. Wynika to z faktu, że w przypadku zmuszenia mężczyzny, mogłoby to zostać uznane za naruszenie jego nietykalności cielesnej. Badanie ojcostwa wymaga bowiem pobrania próbki, do czego niezbędne jest wyrażenie takiej woli.
Konsekwencje odmowy wykonania testu na ojcostwo
Wiemy już, że istnieje prawo odmowy w tym zakresie. Ma to jednak pewne określone konsekwencje. Jedną z głównych jest to, że w takiej sytuacji może zostać uznane ojcostwo na podstawie jego domniemania. Domniemanie ojcostwa zakłada, że dziecko pochodzi od męża kobiety, jeśli narodzenie miało miejsce jeszcze w trakcie trwania związku małżeńskiego lub gdy urodziło się w czasie do 300 dni od momentu ustania albo unieważnienia małżeństwa. Skąd 300 dni? Wynika to po prostu z takiego czasu trwania najdłuższej ciąży.
Nie jest to jednak jedyna konsekwencja odmowy badania DNA w kierunku ojcostwa. Innym skutkiem jest to, że niestawiennictwo postrzegane jest po prostu w sposób negatywny. Jednocześnie obniża więc w sposób znaczący wiarygodność mężczyzny, który decyduje się na to, aby nie przedłożyć próbki do badania DNA. Sąd może więc zadecydować o tym, aby decyzja w sprawie została podjęta na podstawie innych przesłanek, które są mniej wiarygodne. Przykładem są choćby zeznania świadków.
Sprawdź również na naszym blogu, na czym polega zaprzeczenie ojcostwa oraz na czym polega test DNA mikroślady.
Odmowa testu a sądowe badanie DNA
Zastanawiasz się, czy można odmówić testu na ojcostwo? Zanim podejmiesz ostateczną decyzję, powinieneś najpierw dowiedzieć się jak przebiega takie badanie. Testy są sądowe są przeprowadzane w specjalistycznym laboratorium, które posiada akredytację PCA (Polskiego Centrum Akredytacji) i spełnia międzynarodową normę ISO/IEC 17025 (tak jak nasze laboratorium w Bydgoszczy). Przed rozpoczęciem, jego uczestnicy są legitymowani, dzięki czemu można potwierdzić ich tożsamość. W testach powinny wziąć udział trzy osoby, czyli matka, dziecko i domniemany ojciec, natomiast jeśli dziecko jest już pełnoletnie, materiał od matki nie jest wymagany. Materiał do badań jest pobierany protokolarnie przez wykwalifikowanego pracownika laboratorium, a próbki stanowią wymazy z policzków od wszystkich uczestników testu. Wszystkie strony są świadkami pobrania materiałów, a na koniec badania sądowego sporządzany jest również protokół, który stanowi część wymaganej dokumentacji.
Jeśli jedną z pobudek, które skłoniły Cię do zastanowienia się nad tym czy można odmówić badania dna, jest ich wiarygodność, możesz spać spokojnie. Testy genetyczne – zarówno sądowe, jak i prywatne – są w stanie w 100% wykluczyć ojcostwo lub potwierdzić je z pewnością rzędu 99,99%. Wyniki będą więc całkowicie jednoznaczne i pozwolą Ci rozwiać wątpliwości raz na zawsze. Oznacza to, że taki test wystarczy wykonać tylko raz w życiu.
Odmowa badania DNA – konsekwencje rodzinne
Warto pamiętać, że odmowa wykonania testu DNA na ojcostwo może wywołać poważne napięcia i konflikty w rodzinie. Takie decyzje mogą spowodować utratę zaufania, co może prowadzić do załamania relacji między stronami, czyli np. matką dziecka a jego domniemanym ojcem. Skutki odmowy badania DNA na ojcostwo mogą wpłynąć także na relacje między dzieckiem a domniemanym ojcem, a wywołane napięcie może prowadzić do oddalania się ich od siebie. Co jeszcze może przynieść odmowa testu na ojcostwo? Konsekwencje mogą wiązać się ze stygmatyzacją i oskarżeniami ze strony innych członków rodziny, np. rodziców domniemanego ojca, którzy mogą się bać o utratę kontaktu ze swoimi wnukami.
Nie da się również zaprzeczyć, że odmowa wykonania badania DNA może generować duży stres i niepewność. Członkowie rodziny nierzadko chcą poznać potwierdzić lub zaprzeczyć ojcostwu, aby rozwiać swoje wątpliwości, często kumulujące się przez wiele lat. Brak takiej możliwości może negatywnie wpływać na ich emocjonalne i psychiczne zdrowie.
Dlaczego warto wykonać badanie DNA?
Odmowa jest więc możliwa, choć ma określone konsekwencje. Natomiast samo przeprowadzenie badania to po prostu gwarancja pewnego oraz jednoznacznego wyniku i tym samym szybszego rozwiązania sprawy. Wykonanie testu na ojcostwo nie jest też bolesne oraz niewygodne. Przykładowo sądowy test DNA opiera się na poborze wymazu z wewnętrznej strony policzka, a wszystko to w sposób protokolarny, przy udziale wykwalifikowanego pracownika laboratorium badawczego. W przypadku testu sądowego czas oczekiwania na wyniki wynosi standardowo 14 dni roboczych.
Perspektywy na przyszłość
Jak widać obecnie odpowiedź na pytanie, czy można odmówić testu na ojcostwo, jest twierdząca. Jednak kilka lat temu Rzecznik Praw Dziecka zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości z prośbą stworzenia prawa, w ramach którego przeprowadzenie badania wiązałoby się z nakazem sądowym. Przyczyną tego miałoby być przede wszystkim prawo do poznania przez dziecko swojego pochodzenia, co obecnie nie zawsze jest możliwe, bez dobrowolnej zgody na taki test. Wciąż jednak nie wiadomo, czy oraz kiedy prawo w tym zakresie mogłoby ulec zmianie. Niewątpliwie przyspieszyłoby jednak przeprowadzanie wielu spraw w tym zakresie.
Konsekwencje odmowy badania DNA na ojcostwo są liczne i w sposób znaczący utrudniają postępowania w tym zakresie. Wykonanie testu na ojcostwo to gwarancja pewnego i niepodważalnego wyniku, natomiast w przypadku odmowy badania, wynik może być różny, ze względu na konieczność domniemywania ojcostwa i przesłuchiwania świadków.
Czy można odmówić badań DNA?
Testy genetyczne są precyzyjnym narzędziem do potwierdzenia lub wykluczenia biologicznego ojcostwa, a odmowa jego wykonania może prowadzić do różnych konsekwencji, nie tylko prawnych, ale przede wszystkim rodzinnych, wywołując napięcia i konflikty. Decyzja o wykonaniu badania DNA na ojcostwo powinna więc zostać podjęta z pełną świadomością i uwzględnieniem zarówno prawnych, jak i etycznych aspektów tej procedury.