Ustalenie ojcostwa a alimenty wstecz – czy to możliwe?
11 sierpnia 2022, 11:18
Spis treści:
- Alimenty wstecz a ustalenie ojcostwa – kiedy są przyznawane?
- Ustalenie ojcostwa po latach a alimenty – jak dochodzić swoich praw?
Alimenty przyznawane są w celu zaspokojenia bieżących oraz przyszłych potrzeb dziecka. Najczęściej datą, od której mają być płacone, jest moment złożenia pozwu do sądu. Istnieją jednak odstępstwa od tej reguły, kiedy to można żądać wypłaty alimentów za poprzednie lata. Są to wyjątkowe sytuacje, które opierają się na prawie rodzinnym i pojęciu alimentów wstecz oraz roszczeniu regresowym.
Warto przypomnieć, że zgodnie z art. 133 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, obowiązek rodziców względem dziecka polega na tym, że są oni zobowiązani do płacenia świadczeń alimentacyjnych na dziecko, które nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego wychowania i utrzymania. Obowiązek ten dotyczy obojga rodziców, nawet jeśli któreś z nich zostało pozbawione praw rodzicielskich. Nie ma również znaczenia, czy rodzice byli małżeństwem w trakcie poczęcia dziecka, czy też nie.
Alimenty wstecz a ustalenie ojcostwa – kiedy są przyznawane?
Odstępstwem od wspomnianej wcześniej reguły przyznawania alimentów jest sytuacja, gdy przy narodzinach dziecka nastąpiło ustalenie ojcostwa, a alimenty wstecz zostały zasądzone później. Sąd może przyznać alimenty wstecz, jeżeli nie zostały zaspokojone potrzeby dziecka. Przykładowo może dojść do takiej sytuacji, gdy matka nie ma odpowiednich warunków finansowych i była zmuszona wziąć kredyt, aby opłacić niezbędne leczenie bądź spłacić długi.
Drugą sytuacją, w której dochodzi do odstępstwa od reguły w przyznawaniu alimentów, jest późniejsze ustalenie ojcostwa. W tym wypadku podczas narodzin dziecka nie doszło do ustalenia ojcostwa, przez co ojciec dziecka nie był świadomy posiadania potomstwa, nie brał udziału w jego wychowaniu, a co za tym idzie, nie łożył na jego utrzymanie.
Ustalenie ojcostwa po latach a alimenty – jak dochodzić swoich praw?
Jaki związek mają przyznawane wstecz alimenty a ustalenie ojcostwa? Chodzi o sytuacje, gdzie matka pokrywała całe koszty utrzymania dziecka, zaś mężczyzna nie był zobowiązany do płacenia, gdyż jego ojcostwo nie zostało prawnie ustanowione. Kobieta może ubiegać się o przyznanie alimentów wstecz w procesie cywilnym. Sprawy o alimenty należą do właściwości rzeczowej sądu rejonowego. Wniosek można wytoczyć przed sądem pierwszej instancji w okręgu zamieszkania pozwanego oraz według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej. Możliwe jest również ustalenie alimentów w drodze umowy stron lub ugody sądowej. W przypadku braku porozumienia stron, sprawia trafia na drogę procesu cywilnego.
Podczas procesu ważne jest, aby zostały przedstawione wszystkie dowody. Najważniejszym z nich są badania DNA na ojcostwo, które dają jednoznaczny i niepodważalny wynik. Wyniki otrzymane w trakcie badania zazwyczaj zwalniają uczestników procesu z konieczności odpowiedzi na osobiste pytania, a także mogą znacznie przyspieszyć czas trwania sprawy.
W sytuacji, gdy zostało potwierdzone ojcostwo, konieczne jest złożenie wniosku o alimenty i żądanie zwrotu poniesionych kosztów. Jest to roszczenie regresywne, które przysługuje rodzicowi ponoszącemu koszty utrzymania dziecka. Kwotę, którą rodzic wydał, należy zsumować i odpowiednio udokumentować. Samotne rodzicielstwo nie jest wystarczającym powodem do otrzymania alimentów. Należy wykazać jakie usprawiedliwione potrzeby nie zostały zaspokojone, jakie zobowiązania (np. pożyczki) zostały zaciągnięte na rzecz zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb i jakie zadłużenia z tego wynikające nie zostały zlikwidowane. Osoba, która domaga się przyznania alimentów wstecz, ma prawo je uzyskać tylko za okres trzech lat poprzedzających złożenie pozwu. Zgodnie z zasadą pro praeterito nemo alitur obowiązek alimentacyjny wygasa w zakresie już zaspokojonych potrzeb uprawnionego.